6.5.2024 | 06:31
Tilraundżr heilbrigšiskerfisins.
Viš kynni af heilbrigšiskerfinu kemur upp sś staša aš upplżst er aš sjśklingar į Ķslandi séu tilraunadżr fyrir erlendar lyfjaverksmišjur.
Žrįtt fyrir fjölda laga er sett hafa veriš varšandi lękna og heilbrigšisžjónustu er engin lagagrein sem hefur žaš hlutverk aš verja sjśklinga fyrir mistökum og misbeitingu lyfja.
Lyfjum er įvķsaš af lęknum į įbyrgš sjśklinga en ekki lękna. Stašfest er aš lęknar fara ekki aš lögum varšandi tilkynningar um eitrunarįhrif lyfja sem kallaš er aukaverkanir lyfja.
Skiptinga heilbrigšiskerfisins ķ sjįlfstęšar deildir s.s. Landlęknir, Lyfjastofnun, Sjśkratryggingar Ķslands, heilsugęslur o.fl. žį er žaš gert til žess aš hver deild fyrir sig geti vķsaš į bug öllum kvörtunum um mistök vegna vanrękslu og sagt aš žetta (kvörtun, kęran) heyri ekki undir deildina sem kvörtun er beint aš.
Sjśklingum er bent į af Heilbrigšisrįšuneytinu aš beina kvörtun sinni til embęttis Landlęknis. Žaš embętti svarar sjśklingum meš žvķ oršalagi aš kęran sé bara ORŠ gegn ORŠI lęknisins og embętti Landlęknis hafi ekki afgreitt į fimmta hundraš kęrur frį sjśklingum.
Į sama tķma gerir Lyfjastofnun ekkert ķ žvķ aš stöšva notkun į eiturlyfi sem lękningalyfi sem žekkt er fyrir alvarlegar eitranir (aukaverkanir) sem hafa valdiš mjög alvarlegum heilbrigšisskaša sjśklinga. Žekktar hęttulegar og alvarlegar aukaverkanir lyfsins eru aš verša 50 įra gamlar og skrįšar višvaranir er fylgja lyfinu hafa ekki veriš fullkomnari en žaš aš heimilislęknar hunsa žaš žegar sjśklingar kvarta viš žį.
Lęknar skįlda upp aš um sé aš ręša ašra sjśkdóma en aukaverkanir lyfja žvķ žeir foršast alla umręšu um aukaverkanir lyfja. Gengur žaš svo langt aš lęknir neitar aš višurkenna mistök sķn um ranga sjśkdómsgreiningu eftir śrskurš sérfręšings og heldur įfram aš skrį ķ sjśkraskrįna bulliš sitt (ranga sjśkdómsgreiningu).
Žrįtt fyrir skrįningu lyfjaverslunarinnar LYFJU į athugasemdum vegna lyfs žess sem hér er fjallaš um aš naušsyn sé į skipulögšu reglulegu eftirliti meš sjśklingum sem žetta lyf er įvķsaš į fara lęknar ekki eftir žvķ. Žrįtt fyrir aš Lyfjastofnun hafi fengiš upplżsingar um hiš alvarlega tilvik aukaverkana sem kostaš hefur heilsu sjśklings alvarlegan skaša hefur stofnunin ekki stöšvaš notkun eiturlyfsins. Mį draga žį įlyktun aš lyfjaframleišendur borgi undir boršiš til lękna og ķslensks heilbrigšiskerfis til aš halda eiturlyfjum inni į markaši žrįtt fyrir eitrunarįhrifin.
Ķslenskir sjśklingar verša aš bera heilsuskaša sinn sjįlfir. Eftir heimsókn sjśklings į brįšamóttöku Landspķtalans vegna illžolanlegra verkja af völdum aukaįhrifa eiturlyfsins. Var śrskuršur lękna žar aš ekkert vęri hęgt aš gera. Žeir hefšu engin rįš til aš bęta įstand sjśklingsins.
Er žaš undarlegt aš lęknar geti stjórnaš žeim upplżsingum um lyfja afgreišslur eftir žvķ hve alvarleg mistök žeirra eru eins og fram er komiš ķ žessu mįli. Žaš aš lęknar geti gefiš fyrirmęli til lyfjaverslana um aš strika śt afgreišslur (įvķsanir ) į lyf žegar žeir eru komnir ķ vandręši meš rangar sjśkdómsgreiningar er vęgt sagt undarlegt eins og komiš hefur fram ķ žessu mįli.
Skrįningar ķ sjśkraskrį af hįlfu lękna sem aš mįlinu hafa komiš hafa veriš umskrįšar til aš sverta mįlstaš sjśklingsins og žrįtt fyrir įkvęši laga um rétt sjśklings fęr hann ekki ašgang aš sjśkraskrį. Af hįlfu embęttis Landęknis er ekki veitt ašstoš. Samkvęmt įkvęši laga nr. 55/2009 skulu allar breytingar sem geršar eru į sjśkraskrį vera rekjanlegar.
Embętti Landlęknis hunsar óskir sjśklingsins um ašstoš viš aš skoša sjśkraskrį žrįtt fyrir aš sjśklingur hafi fengiš įbendingu frį Heilbrigšisrįšuneytinu um rétt sinn og aš snśa sér til embęttis Landlęknis. Sem dęmi um framkomu starfsmanna Landlęknis žį hefur borist skriflega frį embęttinu fyrirspurn um žaš hvaša žaš vęri sem óskaš vęri eftir. Žeta er skriflegt frį embęttinu žrįtt fyrir aš skķrt og skorinort oršalag ķ erindinu til embęttisins sé um hvers óskaš er ašstošar viš af hįlfu Landlęknis.
Er žessi dularfulla ósk frį embętti Landlęknis vegna žess aš allir starfsmenn embęttisins eru ekki lęsir į ķslenska tungu og žurfa aš tefja tķmann meš śtśrsnśningum og vanvita spurningum.
Ķ ljósi žeirra stašreynda aš embętti Landlęknis er ekki fyrir žį žegna žjóšfélagsins sem žurfa į žjónustu heilbrigšiskerfisins aš halda.
Žaš aš embętti Landlęknis skuli ekki rannsaka strax kvartanir sjśklings en afgreiša strax meš aš ORŠ sjśklings séu bara ORŠ gegn orši lęknis og žar meš gefa žaš upp aš ORŠ sjśklings séu ósannindi. Svķviršilegir lög brjótar višurkenna aldrei rangar gjöršir sķnar eša mistök. Žaš gera óheišarlegir lęknar ekki sem stašnir eru aš alvarlegum mistökum ķ lęknisfręšinni. Bara žaš aš lęknir grķpi til öržrifarįša og falsi skrįningu ķ sjśkraskrį til aš bęta mįlsstaš sinn sżnir hve alvarleg mįl geta oršiš.
Lög nr. 55/2009 eru stórhęttuleg fyrir sjśklinga og vekja upp drauga ķ huga hęttulegra lękna sem stunda skottlękningar.
Samkvęmt fréttum er haft eftir heilbrigšisrįšherra aš ef öryggi sjśklinga sé ógnaš er žaš skylda stjórnvalda aš bregšast viš slķku. Ekki hefur veriš brugšist viš žeirri ógn er sjśklingum stafar af ósannindaskrįningum ķ sjśkraskrįr žrįtt fyrir įbendingar žar um. Žar af leišandi er stefnt aš stjórnlausri ógn gagnvart sjśklingum meš ósannindaskrįningum ķ sjśkraskrįr.
Tillögur og įbendingar um breytingar į lögum nr. 55/2009 sem sendar hafa veriš til rįšherra fyrir įri.
1. Lęknir eša heilbrigšisstarfsmašur skal skrį strax aš loknu vištali eša skošun į sjśklingi ķ sjśkraskrį. Skrįning ašila ķ sjśkraskrį žaš sem haft er eftir sjśklingi skal vera sannleikur um frįsögn sjśklings en ekki skįldskapur. Ķ sjśkraskrį skal skrį tķmann žegar vištal eša skošun fer fram og tķmann žegar skrįningu er lokiš.
2. Žaš sem skrįš er ķ sjśkraskrį skal senda viškomandi sjśklingi į rafręnan hįtt ķ gegnum heilsuvera.is og eigi sķšar en 24 tķmum eftir aš samskiptum ašila lķkur. Skal hver sjśklingur hafa ašgang aš sjśkraskrį sinni meš ašgangi aš heilsuvera.is
3. Sjśklingur eša umbošsmašur hans į rétt į aš gera athugasemdir ef skrįning er talin röng og skal žį skrįningin leišrétt samkvęmt athugasemd sjśklings eša umbošsmanns sjśklings. Tķmalengd sem sjśklingur eša umbošsmašur hafa til aš gera athugasemdir ręšst af įstandi sjśklings t.d. eftir ašgerš en skal gerš eins fljótt og kostur er og įstand sjśklings leifir.
4. Breyta skal įkvęšum laga um sjśkraskrį ķ žį veru aš ašeins sé ein sjśkraskrį fyrir hvern sjśkling en ekki óteljandi fjöldi skrįa eins og nś er.
5. Ef sjśklingur telur skrįningu ķ sjśkraskrį ranga og gerir skriflega athugasemd skal setja athugasemdina inn ķ sjśkraskrį žar sem talin rangyndi eru skrįš og skal hafa annan lit į letrinu t.d. raušan ef skrįin er svört.
6. Ekki skal vera möguleiki fyrir neinn skrįningarašila aš breyta skrįningu sem žegar hefur veriš fęrš inn nema sem innfęrslu sem višbót og kemur žį fram sem framhald į įšur skrįšu efni meš annarri leturgerš en grunntextinn eša öšrum lit į texta.
Er ęskilegt aš allar stofnanir heilbrigšiskerfisins hreinsi śt hjį sér og svari erindum sjśklinga innan 96 klukkustunda frį žvķ erindi berst ef frį eru taldir laugard. sunnud. og ašrir helgidagar.
Heilbrigšisrįšherra er spuršur:
1. Hvert er vald og įbyrgš heilbrigšisrįšherra ķ svona mįlum?
2. Eru sjśklingar ašeins tilraunadżr heilbrigšiskerfisins?
3. Er rįšherra ķ skottulęknaleik?
Reykjavķk 6. maķ 2024
Kristjįn S. Gušmundsson
Fv. skipstjóri
Bloggar | Slóš | Facebook | Athugasemdir (0)