Málsóðar ríkisvaldsins.

Ríkisvaldinu er falið að sinna þeim hagsmunum þegnanna er varðar mannréttindi, hagsæld, velferð og menningu.

Einn liður í þessu er varðveisla íslenskrar tungu.

Með vísan til þeirra málsóða er vaða uppi í fjölmiðlum eins og sjónvarpsmiðlum og fleiri með erlendar slettur, eins og Iceland got talent, Iceland to day og fleiri slíkar ambögur í málfari stjórnenda þessara fjölmiðla, er komin skýringin á hrakandi málkunnáttu Íslendinga hvað varðar íslenska tungu.

Stöku sinnum heyrist aumingjalegt kvak í ráðamönnum menntamála um varðveislu íslenskrar tungu sem einhvern lið í skráningu heimsminja. Þetta kvak heyrist en er ljóst að á bak við kvakið er mikil leti ráðamanna. Það kostar mikla vinnu að halda íslenskunni við en kvakið í ráðamönnum er aðeins sýndarmennska. Það er enginn vilji hjá ráðamönnum menntamála á Íslandi í að halda tungunni við.

Sem dæmi um áhugaleysi stjórnenda til að halda við íslensku máli er sú staðreynd að síðustu 20-30 árin hefur skipulega verið unnið að því að draga úr íslensku kennslu í skólum (kennslutímum fækkað) en á sama tíma er aukin kennsla í erlendum tungumálum (kennslustundum fjölgað). Er ástandið orðið svo að ungt fólk er illa talandi á íslenska tungu og málskilningur lélegur. Þetta er viðurkennt af hinum svonefndu sérfræðingum en tilraunir til úrbóta eru engar.

Á árunum 1920 til 1960 var skipulega unnið að því að hreinsa dönskuslettur og aðrar erlendar slettur (ambögur) úr málinu og tókst vel. Fræg er setning sem höfð er eftir einum þekktum skólameistara er hann var að kenna íslensku: Við notum ekki orðið að brúka (bruge á dönsku) heldur brúkum við orðið að nota. Þessi setning varð fræg og mikið notuð við hreinsun á dönskuslettum úr íslensku.

Það að málsóðar í rekstri fjölmiðla komist upp með hið erlenda bull er merki um áhugaleysi eða leti þeirra sem stjórna landinu.

Ekki má gleyma málsóðunum í auglýsingum og nöfnum fyrirtækja sem hafa fengist samþykkt af lötum og hysknum stjórnendum er verja eiga hina íslensku tungu.

Eitt furðufyrirbæri hefur komið fram í viðræðum við íslenskufræðinga. Er það sú afstaða þeirra að ekki megi gagnrýna lélegt málfar og slettur úr erlendum málum sem komist hafa í málið á síðustu 20-30 árum. Þetta sé bara þróun málsins. Þessir hámenntuðu íslenskufræðingar hafa sagt að ekki megi koma í veg fyrir þróun málsins sem felst í því að taka inn erlend orð. Það skal viðurkennt að nauðsynlegt hefur verið að taka inn erlend nöfn á nýjum uppfinningum á meðan ekki hefur fundist betri lausn, en innkoma erlendra orða í íslensku þegar góð íslensk orð eru fyrir í málinu er aðferð málsóða. Íslenskufræðingar þessir eru ekki til að verja íslenska tungu fyrir óæskilegum breytingum heldur má telja þá til fornleyfafræðinga

Spyrja má: Til hvers er verið að kenna íslensku í skólum þegar stefna málsóðanna er látin ráða?

Augljós er leti og hyskni stjórnenda landsins þar sem ekki hefur enn verið komið í lög að íslenska skuli vera ríkismálið á Íslandi.

Sem dæmi um málsóða má telja Halldór Kiljan Laxnes. Ef ritháttur Kiljans hefði verið notaður af nemendum á prófi á tíma málsóðahreinsunarinnar hefði enginn nemandi náð prófi í íslensku sem hefði notað hans rithátt. Hugsanlegt er að málsóðahreyfing Íslendinga hafi hafist í skugga málhreinsunarinnar 1920 til 1960 og fáir tekið eftir sóðaskapnum í rithætti hans.

Ritháttur Halldórs var ekki viðurkenndur af málfræðingum á þessum tíma og nemendur urðu að hlýða því. Ekki er hægt að sjá að ritun á íslenskri tungu sé í hávegum hjá íslenskum fjölmiðlum, bæði prentmiðlum og ljósvakafjölmiðlum. Hefur það komið fram greinilega í skrifum þeirra sem hafa fengið að kom að athugasemdum (gagnrýni) í fjölmiðlum.

Reykjavík 23. febrúar 2016

Kristján S. Guðmundsson

fv. skipstjóri