16.6.2025 | 21:21
Mafķu rķkiš Ķsland
Mafķuklķkur eru mikils rįšandi į Ķslandi. Er žar helsta Mafķuklķkan, svokölluš lęknamafķa.
Ķ žessari klķku er sį hluti lęknastéttarinnar sem fellur undir skottulękna hugtakiš.
Skottulęknar eru starfsmenn heilbrigšiskerfisins sem telja sig lękna en hafa ekki žekkingu til starfans og misnota ašstöšu sķna viš rangar sjśkdómsgreiningar, sem žeir stjórna, gegnum falsbókanir ķ lögbundna sjśkraskrį samkvęmt lögum nr. 55/2009.
Žessir ašilar skrį ósannindi ķ sjśkraskrį viškomandi sjśklings sem į aš tryggja žeim aš sjśkdómsgreining žeirra sé samkvęmt lęknisfręšinni žótt allt sem skrįš er séu ósannindi eša svo kallašar lygar į ķslensku.
Žar sem žessir mafķósar hafa einkarétt į fölskum skrįningum ķ sjśkraskrį samkvęmt lögum nr. 55/2009 ķ žeim eina tilgangi aš breiša yfir kunnįttuleysi sitt ķ lęknisfręši er sérhver sjśklingur sem leitar til slķks mafķósa varnarlaus gagnvart ósannindum lęknisins.
Samkvęmt lögum nr. 55/2009 eiga sjśklingar rétt til žess aš gera athugasemdir viš bókanir lękna en mjög fįir gera sér grein fyrir hversu vķštęk žessi falsskrįning er og kalla žvķ ekki eftir afriti af skrįningu ķ sjśkraskrį sķna eins og žeir hafa rétt til.
Žvķ eru athugasemdir viš skrįningu lękna ķ sjśkraskrį mjög fįtķšar.
Žaš sem er alvarlegast ķ žessu mįli er žaš aš ef einhver sjśklingur vogar sér aš gera athugasemd viš skrįningu heilbrigšisstarfsmanns ķ sjśkraskrį er athugasemdin lįtin hverfa og finnst hvergi ķ sjśkraskrį viškomandi sjśklings eša ekkert tekiš mark į henni.
Spyrja mį: Hvaša gagn (notagildi) hefur žaš varšandi framhald į žjónustu lęknis eša annars heilbrigšisstarfsmanns viš sjśkling aš skrįš séu ósannindi (lygar) ķ sjśkraskrį sjśklingsins?
Landlęknir og framganga hennar.
Sjśklingur sem stendur frammi fyrir ósannindaskrįningu lęknis um heilsufarsįstand hans (sjśklingsins) fęr ranga žjónustu heilbrigšiskerfisins sem oft leišir til mjög alvarlegrar stöšu sjśklingsins hvaš varšar heilsu.
Įstand heilbrigšiskerfisins er svo hęttulegt žar sem embętti Landlęknis er taka į viš įbendingum eša kęrum um ranga lęknishjįlp eša mistök lęknis er stjórnaš af skottulękni. Žessi skottulęknir Alma Möller sem tók viš 400 500 kęrum eša įbendingum um alvarleg mistök ķ heilbrigšiskerfinu įn ašgerša. Hśn gerši ekkert til žess aš rannsaka réttmęti kvartana og bar viš aš embęttiš réši ekki viš starfiš. Upplżsingar er bįrust frį embęttinu voru aš žaš tęki fjögur įr aš skoša hvert mįl. Sęmilega viti borin pesóna (mašur, kona) sér strax į žessu svari aš ekki stendur til aš rannsaka eitt eša neitt er geti valdiš įlitshnekk fyrir lękna-MAFĶUNA.
Hiš sanna ķ mįlinu er aš viškomandi skottulęknir Alma Möller gerši allt til žess aš hindra aš upplżst yrši um nišurstöšur rannsókna į réttmęti kvartana sjśklinga žvķ slķkt hefši leitt til nišurlęgingar fyrir lęknastéttina ef upplżst yrši um réttmęti allra žeirra kęruatriši er embęttinu bįrust.
Žetta er ekki žaš eina sem framkvęmt hefur veriš af embętti Landlęknis til aš verja skottulękna-mafķu hins ķslenska heilbrigšiskerfis.
Samkvęmt įkvęšum laga nr. 55/2009 eiga sjśklingar rétt til žess aš skoša frumskrįningu sjśkraskrįr. Ķ įkvęši laganna nr. 55/2009 kemur fram aš allar breytingar sem geršar eru į sjśkraskrį skulu vera rekjanlegar. Ž.e. aš ekki mį eyša žvķ sem skrįš er ķ sjśkraskrį ef talin er žörf į breytingu į žvķ sem skrįš er.
Žrįtt fyrir skżrt įkvęši ķ lögunum um rétt sjślings til skošunar į žvķ sem skrįš er ķ frumskrįningu hefur skottulęknirinn A.M. Landlęknir neitaš sjśklingi um rétt til skošunar į sjśkraskrį.
Fyrir liggur skriflegar leišbeiningar (śrskuršur) frį Heilbrigšisrįšuneytinu um aš sjśklingur hafi rétt til žess aš skoša frumskrįningu sjśkraskrįr sem skrįš er į nafn viškomandi sjśklings. Hefur skottulęknirinn Alma Möller nśverandi heilbrigšisrįšherra (fyrrverandi Landlęknir) stöšvaš alla ašstoš viš sjśklinginn til aš fį ašgang aš sjśkraskrį til skošunar. Er žetta ein af mörgum vķsbendingum um vald hinnar svoköllušu lękna Mafķu.
Dómkvaddur matsmašur vegna lęknamistaka.
Óljóst er hve stór hluti lęknastéttarinnar getur falliš undir hina svoköllušu lękna-Mafķu žar sem ekki er ljóst hvaša lęknar séu žaš stéttvķsir aš žeir višurkenna aldrei mistök annarra lękna.
Ķ mįli žessu var kvaddur til lęknir til aš gefa skżrslu um mįlsatvik. Var tilkvaddur heila og taugalęknir, eins og hann kynnti sig, Siguršur Thorlasķus.
Reynsla af samskiptum viš lękna hefur sżnt aš skottulęknar eru vķša. Lęknir sem gefur sig śt ķ aš vera skipašur af dómstól til śrskuršar um heilsuįstand sjśklings er stašinn aš žvķ aš verja skottulęknamistök stéttarbręšra og systra meš śrskurši sķnum. Lęknir žessi er Siguršur Thorlacķus heila og taugalęknir.
Lęknir žessi fullyršir ķ nišurstöšu sinni aš heilsufarsįstand sjśklings sé ekki af völdum hins tiltekna eiturlyfs. Žetta gerir hann žrįtt fyrir aš fyrir liggi nišurstaša annars lęknis sem talinn er hafa sambęrilega menntun. Mat žess lęknis var aš allar lķkur bentu til aš talin orsök heilsubilunar sjśklingsins sé afleišing aukaverkana lyfsins Cordarone.
Skottulęknir žessi S. Th. neitar aš višurkenna nišurstöšu annars lęknis sem sagšur er hafa sömu menntun og skottulęknirinn S. Th. (Er žar įtt viš lękninn G. R. S.)
Hr. S. Th. višurkennir aš hann hafi enga skżringu į heilsubresti sjśklingsins. Žessi skottulęknir neitar aš višurkenna žekktar aukaverkanir umrędds lyfs žótt fyrir liggi upplżsingar um hinar alvarlegu aukaverkanir frį įrinu 1976. Auk žess sem frś G. R. S. heila og taugalęknir upplżsti aš žekktar vęru sambęrilegar aukaverkanir lyfsins ķ nokkrum tilvikum ķ Svķžjóš eins og lżst var fyrir henni.
Žetta sżnir Mafķu-hollustu heila og taugalęknisins S. Th. aš višurkenna ekkert er leitt geti til įlitsskeršingar į lęknastéttinni og žvķ sé best aš nota ósannindin (lygina) ef allt annaš bregst.
Žvķ mišur er žaš svo aš lęknirinn G. R. S. féll ķ žį djśpu gryfju aš reyna aš verja alvarleg lęknamistök lęknisins S. B. Joh. eftir aš mįlinu var vķsaš til Landlęknis. Žessi lęknir G. R. S. fór śt ķ žaš aš falsa skrįningar ķ sjśkraskrį sjśklingsins ķ žeirri von aš geta bjargaš mannorši heimilislęknisins S. B. Joh. er hafši oršiš į alvarleg skottulęknamistök ķ sjśkdómsgreiningu. Žessi skottulęknir fullyrti ķ sinni sjśkdómsgreiningu aš um vęri aš ręša žaš sem hann kallaši spinal stenosis en reyndist sķšan vera alvarleg eitrun af völdum lyfs er heitir Cordarone. Hafši eitrunin leitt til alvarlegrar heilsuskeršingar sjśklingsins.
Rannsókn sem hann S. Th. taldi sig hafa framkvęmt er vęgt sagt all undarleg. Voru žaš um 10 snertingar į nokkrum stöšum lķkama undirritašs įn skiljanlegrar įstęšu. Žessi lęknir gefur sķšan yfirlżsingu sem er andstęš nišurstöšu lęknisins G. R. S. og fullyršir aš ekkert bendi til aš orsaka heilsubrests megi rekja til eiturlyfsins Cordarone. Lęknir žessi gefur sķšan yfirlżsingu um aš hann hafi enga skżringu į verkjum sjśklingsins.
Afgreišsla heila og taugalęknisins varš augljós eftir spurningu hans ķ vištalstķmanum um žaš hvort veriš vęri ķ mįlaferlum viš lękni. Spurning lęknis gerši ljóst aš Mafķu-tengsl stéttarinnar vęri slķk aš ekkert vitręnt kęmi śt śr nišurstöšu ķ hans mati.
Mat lęknisins S.Th. varšar viš 158. grein hegningarlaga um ranga tilgreiningu ķ opinberu skjali.
Hindrun lękna į ašgengi aš sjśkraskrį.
Tveir af žessum lęknum sem aš žessu mįli koma hafa hindraš ašgang sjśklingsins aš frumskrįningi ķ sjśkraskrį ķ žeim tilgangi aš fela breytingar og rangfęrslur (ósannindi) ķ skrįningunni og hindra aš fram komi réttar upplżsingar.
Žessir tveir lęknar eru heimilislęknirinn Sturla B. Johnsen og heila- og taugalęknirinn Gušrśn Rósa Siguršardóttir.
Framkoma žessara lękna ķ garš sjśklings sem hefur lagalegan rétt til skošunar į sjśkraskrį sinni er augljóst dęmi um hęttulega setningu laga nr. 55/2009 žar sem heilbrigšisstarfsfólki er veitt einkaleyfi į skrįningu ķ hina svoköllušu sjśkraskrį.
Af žessu sést aš lög viršast ekki nį yfir Mafķu-glępi lęknamafķunnar.
Mį benda į įkvęši hegningarlaga um falskar skrįningar žessara tveggja lękna.
Er S. B. Joh žar fremstur ķ flokki meš žvķ aš skrį ekki ķ sjśkraskrį žaš sem honum bar aš gera samkvęmt įkvęši ķ lögum nr. 55/2009. Sem dęmi žį skrįir hann ekkert um įstęšu žess aš įkvešiš var aš kalla til sérfręšinginn G. R. S. žrįtt fyrir įkvęši lagagreinar nr 6 lišur nr. 4 ķ lögum nr. 55/2009. Auk annarrra skrįninga sem eru ósannindi eins og sjśkdómsgreiningin er framkvęmd var af honum 2013. Žau ósannindi hans sem fram koma ķ greinargerš varšandi dómsmįliš um aš undirritašur hafi kvartaš ķ įratugi um verki sem hvergi finnst stafur um ķ sjśkraskrį. Bókanir lękisins um aš undirritašur hafi kvartaš um dofa eša doša eru ósannindi og hugarfóstur lęknisins ķ žeim tilgangi aš réttlęta ranga sjśkdómsgreiningu af hįlfu heimilislęknisins S. B. Joh. Er žarna um aš ręša brot į hegningarlögum grein 158 sjį:
- gr.
Ef mašur tilgreinir eitthvaš ranglega ķ opinberu skjali eša ķ bók eša ķ annars konar skjölum eša bókum, sem honum er skylt aš gefa śt eša rita, eša mašur tilgreinir eitthvaš ranglega ķ skjali eša bók, sem hann gefur śt eša heldur ķ starfi, sem opinbera löggildingu žarf til aš rękja, og žaš er gert til žess aš blekkja meš žvķ ķ lögskiptum, žį varšar žaš 1) fangelsi allt aš 3 įrum, eša sektum, ef mįlsbętur eru.
Sömu refsingu varšar žaš aš nota žess hįttar röng gögn ķ lögskiptum, sem vęru žau rétt aš efni til.
[Įkvęši 1. og 2. mgr. eiga einnig viš um rangfęrslu og notkun upplżsinga og gagna sem geymd eru į tölvutęku formi.] 2)
1)L. 82/1998, 74. gr. 2)L. 30/1998, 3. gr.
Aš auki eru skjalafalsskrįning heimilislęknisins S. B. John. žaš sem hann sendi ķ svari vegna mįlaferla aš undirritašur hafi kvartaš ķ yfir tuttugu įr um svęsna taugaverki.
Žessi skjalafalsari S.B.John. hefur ekki skrįš orš um žessar kvartanir undirritašs enda um aš ręša ósannindi og lygi eins og annaš er kemur skrįš frį honum.
Sżnir žetta hve rķkt skjalafalsiš er hjį žessum heimilislękni.
Ólöglegar skrįningar hins lęknisins G. R. S. heila- og taugalęknis eru ósannindaskrįning ķ sjśkraskrį frį 16. Nóvember 2016. Žar hefur hśn bókaši aš undirritašur hafi sagt aš hętt hafi veriš viš notkun eiturlyfsins Cordarone ķ įgśst 2016. Er žarna um aš ręša skįldskap (ósannindi) lęknisins og varšar viš įkvęši hegningarlaga grein 158. Auk žess er samkvęmt skriflegu svari frśarinnar varšandi vištalstķma viš hana hinn 19. maķ 2017 kl 13:30 aš umrętt vištal hafi aldrei fariš fram. Er fyrir hendi skriflegt frį frśnni žar sem stendur:
Ég hef reynt aš finna bókun į komu eša sķmtalķ ķ minni skrį frį 19.05.2017 og get meš engu móti fundiš.
Frśin gętti ekki aš sér ķ yfirlżsingu sinni og neitun um aš vištal hafi fariš fram žennan dag. Undirritašur hefur haft žann siš aš athyglisverš atvik eru skrįš nišur sérstaklega og eru žar į mešal skrįningar um vištöl viš lękna sem talin eru athyglisverš. Er žetta sišur eša venja eftir störf sem stżrimašur og skipstjóri aš skrį strax nišur minnispunkta um atvik sem gefa žurfti skżrslur um (tjónaskżrslur, atburšalżsingar).
Eftir vištališ viš frśna 19. maķ 2017 kl. 13:30 var strax og komiš var śt ķ bķl skrįš nišur helstu žęttir samtalsins viš lękninn. Er žetta ekki eini minnispunkturinn sem skrįšur hefur veriš vegna heimsókna til lękna.
Žessi yfirlżsing frśarinnar varšar viš 158. Gr. Hegningarlaga.
Frśin lét aldrei undirritašann nį sambandi viš sig eftir 19. maķ 2017. Ósvķfni hennar er óskiljanleg žar sem hśn sendir frį sér lęknabréf sem skrįš er 28. jśni 2018 eša meira en įri eftir sķšasta samtal.
Žarna er um hreina fölsun į skrįningu ķ sjśkraskrį og varšar viš įkvęši hegningarlaga grein 158.
Hugsanlegt er aš ķ lękna-mafķunni sé ešlilegt aš gefa lęknabréf meira en įri eftir vištal viš sjśklinginn eins og frśin gerši og er lęknabréf sem er skrįš meš dagsetningu 28. jśnķ 2018 dęmi um slķkt.
Landlęknir
Embętti Landlęknis var send kvörtun (kęra) hinn 8. įgśst 2022 samkvęmt įkvęšum laga žar um. Hafši krafa er beint var aš Sjśkratryggingum tekiš um žrjś įr. Hafši veriš leitaš til margra lögręšinga um ašstoš viš mįlaferli en žeir neitaš. Einn af žeim er samžykkti ašstoš viš mįliš fékk öll skrifleg gögn en eftir marga mįnuši lżsti hann žvķ yfir aš hann treysti sér ekki til žess aš reka mįliš fyrir dómi. Er hann var krafinn žess aš skila gögnum er hann hafši fengiš afhent var ašeins hluta žeirra skjala skilaš. Hafši lögmašurinn ekki veriš lįtin kvitta fyrir žau gögn er honum voru afhent. Glatašist žar eitt mikilvęgt skjal.
Skriflegt svar barst frį Landlęknis embęttinu um aš žaš tęki fjögur įr aš rannsaka mįliš. Ķ öllum svörum er borist hafa frį žvķ embętti kemur fram aš kęra frį sjśklingi er bara ORŠ gegn ORŠI. ž.e. aš ekki er tekiš mark į frįsögn sjśklings sem kęrir.
Į fundi meš fjórum ašilum embęttis Landlęknis og undirritašur meš vitni meš sér voru svör starfsmanna Landlęknis aš framburšur undirritašs um ósannindaskrįningar lękna ķ ętt viš önnur svör frį embęttinu. Var svar starfslišsins aš orš undirritašs vęri ašeins ORŠ gegn ORŠI.
M.ö.o. aš žaš sem lęknar skrįšu og vęru ósannindi (lygi) og skįldskapur žeirra vęri sannleikurinn.
Er žar komin stefna sem ęttuš er ķ NAZISMANUM. Žaš er aš hafir žś nógu oft sagt eša skrifaš lygina veršur hśn sannleikur.
Er žetta višhorf landlęknis A.M. ķ žeim tilgangi aš verja lękna-Mafķuna gegn öllum kęrum sjśklinga.
Fjögurra įra višmiš Landlęknis til rannsókna į afglöpum lękna er tilraun til aš bjarga heišri Mafķósanna ķ von um aš sjśklingur drepist į tķmabilinu og ekki žurfi žį aš svara neinu.
Af hįlfu embęttis Landlęknis er markvisst unniš aš žvķ hindra allar kvartanir og kęrur um lęknamistök og ósannindaskrįningar žeirra.
Lyfjastofnun Ķslands
Žessi stofnun er eitt af furšufyrirbęrum ķslenskrar stjórnsżslu.
Stofnun žessi į aš sjį um aš lyf sem eru ķ notkun eša til įvķsunar af lęknum séu višurkennd lyf sem eru į markašnum.
Žessari starfsemi fylgja engar kvašir į aš lyf sem eru višurkennd séu ekki stórhęttuleg fyrir landsmenn. Af hįlfu žessarar stofnunar hefur veriš sķšustu įratugi lyf į markašnum įn nokkurra višvörunar til lękna eša žegna landsins sem er žekkt fyrir alvarlegar aukaverkanir er eyšileggja heilsu sumra sjśklinga sem fį žetta lyf til notkunar.
Įgalli žessa eiturlyfs varšandi aukaverkanir eru žekktar frį įrinu 1976. Žrįtt fyrir aš hinar alvarlegu aukaverkanir hafi veriš žekktar ķ įratugi er lęknum veitt heimild til notkunar (įvķsunar til sjśklinga) įn nokkurra višvarana eša eftirlits af hįlfu heilbrigšisstofnana. Lyf žetta hefur leitt til heilsubrests ótalins fjölda sjśklinga vegna eftirlitleysis af hįlfu heilbrigšisyfirvalda.
Žegar leitaš er eftir įbyrgšarašila vegna verkunar eiturlyfsins vķsa allar stofnair heilbrigšiskerfisins frį sér allri abyrgš. Sjśklingurinn sem glapist hefur til aš nota žetta eitur aš lęknisrįši er sagšur vera įbyrgur. Mešal svara sem sjśklingur fęr: er aš žaš sé annašhvort notkun lyfsins eša kvillinn sem lyfiš er veitt gegn.
Lyf žetta er notaš viš hjartslįttaróreglu en afleišingar lyfsins eru žess ešlis aš daušinn er ęskilegri en eiturįhrif lyfsins.
Lögreglan og aškoma hennar.
Ķ lögum nr. 55/2009 er all sérstętt įkvęši um aškomu lögrelunnar.
Sjį mešfylgjandi:
- Leiši eftirlit ķ ljós aš verulegar lķkur séu į aš brotiš hafi veriš gegn persónuverndarhagsmunum sjśklings skal brot kęrt til lögreglu. Fer žį um mįliš hjį lögreglu samkvęmt lögum um mešferš sakamįla. Kęra til lögreglu stöšvar ekki athugun og beitingu stjórnsżsluvišurlaga samkvęmt lögum um landlękni og lögum um persónuvernd og [vinnslu] 1)persónuupplżsinga eša beitingu śrręša samkvęmt lögum um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna.
Meš vķsan til įkvęšis žessa ķ lögunum var ósannindaskrįning lękna kęrš til lögreglunnar.
Svar lögreglunnar var aš sjśklingur vęri ekki ašili mįls.
Sżnir žetta svar hvernig glępastefna ķ framkvęmd opinberra stofnana er ķ framkvęmd.
Aš sį eini sem getur bent į ósannindi sem skrįš eru ķ sjśkraskrį sjśklings er af hįlfu gervistofnunar rķkisins, Lögreglunni, sagšur vera ekki ašili mįls og geti žvķ ekki kęrt skjalafals lękna til lögreglunnar.
Er žetta allt ķ ętt viš hin fręgu MAFĶU- samtök. Sé lygin nógu oft borin fram munnlega eša skriflega veršur hśn sannleikur aš lokum aš mati MAFĶUNNAR.
Hamraš er į žvķ af hįlfu stjórnvalda aš žegnarnir eigi aš treysta lögreglunni.
Traustiš sé žvķ ašeins aš žaš henti lögreglunni aš sinna kęrumįli frį žegnunum.
Persónuvernd
Embętti Persónuverndar er eitt af leišum rķkisins til aš fela žaš sem fer śrskeišis ķ mįlefnum žegnanna.
Žegnarnir eiga aš geta sent til Persónuverndar kvartanir į įkvešnum svišum mįla ķ von um aš fį leišréttingu į mįli.
Žvķ mišur er reynslan sś aš žetta sé einhvers konar leikur stjórnvalda til aš tefja tķmann viš vinnslu kęrumįla.
Samkvęmt svari frį stofnuninni tekur tvö įr aš fį svar viš kvörtun eša kęru sem send er til stofnunarinnar.
Send var kęra til stofnunarinnar (Persónuverndar) vegna afgreišslu embęttis Landlęknis žar sem af hįlfu Landlęknis var sjśklingi synjaš um ašgang aš sjśkraskrį sinni eins og kvešiš er į um ķ lögum nr. 55/2009. Žessi synjun kom mörgum mįnuš seinna en skriflegt svar frį embętti Landlęknis hafši borist sjśklingnum um aš hann ętti fullan rétt į aš skoša frumskrįningu sjśkraskrįr sinnar.
Skrķpaleikurinn ķ stjórnkerfinu hélt įfram žvķ eftir nokkurra mįnaša biš eftir svari frį Persónuvernd koma svar um žaš aš žaš hefši fyrst įtt aš senda mįliš til Landlęknis. Var kęra sjśklingsins send til Landlęknis žrįtt fyrir aš persónuvernd hafi fengiš öll gögn sem borist höfšu frį Landlękni.
Sżnir žetta hvernig hver silkihśfan į fętur annarri ķ skipun stjórnkerfisins gerir allt til žess aš komast hjį žvķ aš svara erindum žegnanna sem reyna aš fara aš lögum. Glępsamlegt athęfi lögmanna hinna żmsu stofnana rķkisins hafa žann eina tilgang aš hindra afgreišslu allra kvartana frį žegnum landsins og eru įskrifendur launa sinna.
Umbošsmašur Alžingis.
Starf umbošsmanns Alžingis er eitt af furšuverkum ķslenskrar stjórnsżslu.
Leitaš var til umbošsmanns Alžingis vegna slóšaskapar af hįlfu Landlęknis og Heilbrigšisrįšuneytisins į afgreišslu mįla er lögš voru fyrir embęttin.
Žrįtt fyrir aš žaš kęmi skżrt og skilmerkilega fram ķ mįlsgögnum aš leitaš hefši veriš til beggja embęta um śrlausn kęrumįla kom svar frį Umbošsmanni um aš leita bęri fyrst til Landlęknis og Heilbrigšisrįšuneytis um śrlausn mįla įšur en leitaš vęri til Umbošsmanns Alžingis.
Svona gįfulegar athugasemdir koma frį žessu embętti žótt allar upplżsingar lęgju fyrir um mįliš og margra mįnaša og įra biš eftir svari frį žessum tilteknu embęttum.
Samkvęmt ummęlum umbošsmanns Alžingis hafa embęttismenn opinberra embętta eins og Landlęknis og Heilbrigšisrįšuneytis rétt til aš hunsa aš svara mįlefnum žegnanna ef mįlin eru žess ešlis aš svariš yrši aš vera neikvęš umfjöllun um opinbera starfsmenn
Ķ žessu tilviki var eina nišurstašan, įn brota į įkvęšum hegningarlaga grein 158 sem fjallar um skjalafals, aš skrį sannleikann. Rangar skrįningar ķ opinber skjöl sem skylt er aš skrį er refsivert. Skrįning śrlausnar sem ekki var leyfilegt aš skrį įn višurlaga er refsiverš.
Dómstólar.
Einn sirkus žįttur hins ķslenska MAFĶU-stjórnkerfis eru dómstólar.
Ķ mįli žessu sem fór fyrir dómstól Hérašsdóms Reykjavķkur var mįlinu beint gegn lękni og heilbrigšiskerfisins. Dómarinn vķsaš mįlinu frį. Umręddur dómari sem var į sama tķma formašur sišanefndar lęknafélagsins.
Žar kom skżrt fram glępamennska skipašs dómara aš verja lękna-mafķuna fyrir öllum įsökunum um afglöp ķ starfi. Dómarinn Bergžóra Ingólfsdóttir lét žaš ekki aftra sér ķ glępaverkinu aš hśn var į launum hjį Lęknafélaginu sem formašur nefndar į vegum Lęknafélagsins.
Į žessu dęmi sést vel hve vķštękt MAFĶU-VELDIŠ er. Žaš fęr ekkert til aš stoppa lögbrot dómara žegar einkahagsmunir eru ķ hśfi.
Samkvęmt įkvęšum stjórnarskrįrinnar eiga allir žegnar samfélagsins rétt į nišurstöšu dómstóls ķ mįli ef viškomandi telur aš brotiš hafi veriš į rétti sķnum. Mafķuveldiš er sterkara eins og sżnir sig ķ žessu mįli.
Endurskošun laga um skrįningu sjśkraskrįr.
Lög nr. 55/2009 eru eitt af fyrirbęrum ķ ķslenskri lagasetningu. Er meš lögum žessum veitt bein eša óbein heimild til žeirra er starfa sem heilbrigšisstarfsmenn til skrįningar ķ sjśkraskrį einstakra žegna landsins hrein ósannindi.
Hvergi ķ lögunum er getiš um aš žaš sem skrįš er eša skal skrįš samkvęmt įkvęšum laganna skuli vera sannleikanum samkvęmt. Žar af leišandi eru svęsnustu skįldsögur skrįšar ķ sjśkraskrįr landsmanna.
Hvar sem boriš er nišur ķ umręšum um sjśkraskrįr kemur fram aš žaš sem skrįš er séu skįldsögur, ósanninda skrįningar.
Heimskulegt įkvęši er ķ lögum um sjśkraskrį. Sjį mešfylgjandi.
- gr. Eftirlit.
Įbyrgšar- og umsjónarašilar sjśkraskrįa skulu hafa virkt eftirlit meš žvķ aš framfylgt sé įkvęšum laga žessara. Umsjónarašili sjśkraskrįa hefur rétt til ašgangs aš sjśkraskrįm aš žvķ marki sem naušsynlegt er vegna eftirlitsins.
Landlęknir hefur eftir žvķ sem viš į eftirlit meš žvķ aš įkvęši laga žessara séu virt. Um eftirlit landlęknis og eftirlitsśrręši fer samkvęmt lögum um landlękni.
Persónuvernd hefur eftirlit meš öryggi og vinnslu persónuupplżsinga ķ sjśkraskrįm ķ samręmi viš įkvęši laga um persónuvernd og [vinnslu] 1) persónuupplżsinga.
Hver getur boriš įbyrgš į žvķ sem fram fer į milli lęknis og sjśklings ef viškomandi er ekki višstaddur samtal žeirra?
Landlęknir į aš hafa eftirlit meš žvķ aš fariš sé aš lögum viš skrįningu. Landlęknir telur aš žaš sem skrįš er af lękni sé sannleikur žótt um tóma lygi sé aš ręša. Žar af leišandi er frįsögn sjśklings talin ósannindi eša lygi af hįlfu Landlęknis.
Įkvęšiš ķ lögunum um Persónuvernd er eins og annar skrķpaleikur sem einkenna žessi lög.
Žvķ er našsyn į aš lögum um sjśkraskrį verši breytt ķ žį veru aš allt sem skrįš er ķ sjśkraskrį ķslenskra sjśklinga sé eins nįlęgt žvķ aš vera sannleikur og hęgt er aš komast.
Eftirfarandi breytingar žarf aš gera:
Vegna žess aš ķ ljós hefur komiš aš skrįning ķ svokallaša sjśkraskrį er ķ mörgum tilvikum ekki sannleikur heldur hrein ósannindi er naušsynlegt aš gera eftirfarandi breytingar į lagaskyldu um skrįninguna ķ sjśkraskrį landsmanna. Lög nr. 55/2009.
Lęknir eša heilbrigšisstarfsmašur skal skrį strax aš loknu vištali eša skošun į sjśklingi ķ sjśkraskrį. Skrįning ašila ķ sjśkraskrį žaš sem haft er eftir sjśklingi skal vera sannleikur um frįsögn sjśklings og stašfestur af sjśklingi meš undirskrift. Ķ sjśkraskrį skal skrį tķmann žegar vištal eša skošun fer fram og tķmann žegar skrįningu er lokiš.
2. Žaš sem skrįš er ķ sjśkraskrį skal senda viškomandi sjśklingi į rafręnan hįtt ķ gegnum heilsuvera.is og eigi sķšar en 24 tķmum eftir aš samskiptum ašila lķkur. Skal hver sjśklingur hafa ašgang aš sjśkraskrį sinni til lestrar meš ašgangi aš heilsuvera.is
3. Sjśklingur eša umbošsmašur hans į rétt į aš gera athugasemdir ef skrįning er talin röng og skal žį skrįningin leišrétt samkvęmt athugasemd sjśklings eša umbošsmanns sjśklings. Tķmalengd sem sjśklingur eša umbošsmašur hafa til aš gera athugasemdir ręšst af įstandi sjśklings t.d. eftir lęknisašgerš en skal gerš eins fljótt og kostur er og įstand sjśklings leyfir.
4. Breyta skal įkvęšum laga um sjśkraskrį ķ žį veru aš ašeins sé ein sjśkraskrį fyrir hvern sjśkling en ekki óteljandi fjöldi skrįa eins og nś er.
5. Ef sjśklingur telur skrįningu ķ sjśkraskrį ranga og gerir skriflega athugasemd skal setja athugasemdina inn ķ sjśkraskrį žar sem talin rangyndi eru skrįš og skal hafa annan lit į letrinu t.d. raušan ef skrįin er svört.
6. Ekki skal vera möguleiki fyrir neinn skrįningarašila aš breyta skrįningu sem žegar hefur veriš fęrš inn nema sem innfęrslu sem višbót og kemur žį fram sem framhald į įšur skrįšu efni meš annarri leturgerš en grunntextinn eša öšrum lit į texta.
Ef ekki verša geršar breytingar į lögum um skrįningu sjśkraskrįr eins og hér fylgja veršur heilbrigšisžjónustan įfram ķ žvķ rugli sem hśn hefur veriš meš fjölda mistaka sumra starfsmanna og sum mistökin falla undir hyskni og skjalafals meš hlišsjón af žeim ósannindum sem skrįš hafa veriš.
Hér meš fylgja afrit af minnismišum er varša samskipti viš lęknana. Eru žetta ašeins nokkur atriši af umtalsveršu magni minnispunkta um samskipti viš ašila sem ekki er treystandi. Einnig er afrit af svari Heilbrigšisrįšuneytis
lokaorš
Vegna įbendinga er undiritašur hefur fengiš vegna skrifa žessarar greinar er rétt aš geta žess aš ašeins hafa komiš varnašar orš frį višmęlendum vegna hugsanlegra hefndarašgerša žeirra sem nafngreindir eru.
Žvķ er til aš svara aš ég er einn įbyrgur fyrir grein žessari og hefndar ašgeršir af hįlfu nafngreindra MAFĶÓSA geta ekki oršiš verri en žegar hefur žurft aš ganga ķ gegnum vegna ašgerša žeirra. Mįlaferli geta aldrei mįš śt žį glępi er žegar hafa veriš framkvęmdir af hinum įkęršu sakamönnum sem skrįšir eru hér. Žau orš sem hér eru skrįš munu standa og verša endurtekin ef dómari reynir meš sżndardómi aš śskurša eitthvaš annaš.
Reykjavķk 16. Jśnķ 2025
Kristjįn S. Gušmundsson
Kt.. 2209342769
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Žś ert innskrįš(ur) sem .
Innskrįning